Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Mustafa Akıner öncülüğündeki ekip, 3 yıl önce, Doğu Karadeniz Bölgesi’ni kapsayan Aedes türü sivrisineklerle ilgili araştırma projesi hazırladı. RTEÜ Rektörlüğü, Avrupa Birliği’nin (AB) çeşitli fonları ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından desteklenen projelerle Rize, Trabzon ve Artvin'de saha çalışması yaptı. Bu çalışmada, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) küresel çapta acil durum ilan ettiği Brezilya’daki Zika virüsü salgınına neden olan 2 Aedes türü sivrisinek tespit edildi. 3 İLDE İLAÇLAMA ÇALIŞMASI BAŞLATILDI Sağlık Bakanlığı’nın koordinesinde oluşturulan ekip, sivrisinek türleri ile ilgili kontrol ve ilaçlama mücadelesi başlattı. Son 2 yılda yayılım alanı genişleyen sivrisinek türleri için Rize, Trabzon ve Artvin’de birimler oluşturuldu. İl Sağlık Müdürlükleri bünyesindeki ekipler özellikle atık otomobil lastiklerinin içindeki su birikintilerinde üreyen larvalar ile ergen sivrisineklere yönelik ilaçlama mücadelesi gerçekleştirdi. Etkin mücadele ile sivrisinek popülasyonlarının hızla yayıldığı tespit edilen alanlarda yüzde 80’e yakın oranda yayılma durduruldu. SİVRİSİNEKLERDE ZİKA VİRÜRÜSÜNE RASTLANMADI Sivrisinekle mücadele yürüten ekipler, farklı alanlardan topladıkları larva ve ergen sivrisineklere yönelik virüs taraması gerçekleştirdi. Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen taramalarda, sivrisineklerde Zika ve insanlarda ciddi hastalıklara neden olabilen herhangi başka bir virüs türüne rastlanmadı. Sivrisinek larva ve ergenlerinin ürediği alanlarda kontrol ve izleme çalışması sürüyor. Uzmanlar, vatandaşlara, evlerinin önünde su dolu kap veya su dolabilecek atık materyal bırakmamaları yönünde uyarılarda bulundu. Uzmanlar, ayrıca, özellikle teleferik vagonlarını durdurmak için kullanılan atık otomobil lastiklerinin içine su birikmesini önlemeleri için yetkililere çağrıda bulundu. DOÇ. DR. AKINER: SİVRİSİNEĞİN YAYILMASI HALKIMIZ İÇİN TEHDİT RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Akıner, tespit ettikleri sivrisinek türleri ile ilgili açıklamalarda bulundu. 2015 yılında başlattıkları proje kapsamında yürüttükleri saha çalışması sırasında, Brezilya’da Zika virüsü salgınına neden olan sivrisinek türlerini tespit ettiklerini belirten Doç. Dr. Akıner, şöyle dedi: “O dönemde bölgemizde kısıtlı alanda yayılım göstermelerine rağmen son 2 yılda yayılım alanını genişlettiğini belirledik. Bunu da yine Avrupa Birliği, Sağlık Bakanlığı ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından desteklenen çeşitli projelerde sağladığımız kaynaklarla yapılan arazi çalışmaları sonucundan biliyoruz. Sivrisineğin yayılması halkımız için büyük bir tehdit. Sağlık Bakanlığı bu konuya ciddi anlamda eğildi ve ilaçlama ve kontrol çalışmalarına başladı. 2016 yılı Temmuz ayından itibaren alanın durumunun tespitine yönelik çalışmalar gerçekleştirdik. 2017 yılı Temmuz ayından itibaren 3 ilde ciddi bir kontrol çalışmasına başladık. Sağlık Bakanlığı’na bağlı birimlerin denetimi altında her ilde ayrı ayrı oluşturulan ekipler, 3 yıl boyunca tespit edilen alanlarda hem larva mücadelesi hem ergen mücadelesi için ilaçlama yaptı.” ‘YAYILMA YÜZDE 80’E VARAN ORANDA DURDURULDU’ Sivrisinek popülasyonunun hızla yayıldığı tespit edilen alanlarda yüzde 80’e yakın oranda yayılmayı durdurduklarını kaydeden Doç. Dr. Akıner, vatandaşlara alınacak önlemler konusunda şu uyarılarda bulundu: “Vatandaşlara uyarımız; evlerinin önünde su dolu kap ya da içerisine su dolabilecek atık materyal bırakmamalarıdır. Teleferiklerin vagonunu durdurmak için kullanılan lastiklerin içine su biriktirilmemesi gerekiyor. Bunlar potansiyel üreme alanları. O nedenle bu konularda daha dikkatli olursak kendimizi ya da bölgemizi daha da bu anlamda tehlikeden uzak tutmuş oluruz. Bu sivrisinekten mücadele sonucunda da kurtulma şansımız yok. Dünya üzerinde bunun pek çok örneği var. İtalya çok ciddi meblağlar harcıyor. Bir bölgeye girip yayılmaya başladığı andan itibaren bunun kontrol etmek ya da mücadeleyi yüzde 100 başarıya ulaştırmak mümkün değil. Ama sivrisinekle mücadeleyi belli bir orana kadar başarabilmemiz mümkün. Popülasyonları istediğimiz seviyede tutmamız mümkün. Hastalık taşıyan insanların bu sivrisineklerle temasa girmemesi lazım. Asıl sıkıntı burada olur.” RUSYA UYARDI Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu (Rospotrebnadzor), Türkiye’ye gidecek Rus vatandaşlarına yönelik uyarılarda bulundu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Türkiye Sağlık Bakanlığı'na göre, sahil bölgelerindeki Artvin, Rize ve Trabzon kentlerinde Zika virüsü taşıyan sineklere rastlandı. Geçen yıl Küba'ya seyahat ettikten sonra Türkiye'ye dönen dört kişide Zika virüsüne rastlandı. Sineklerin ülkenin orta kısımlarına ve Karadeniz'in kuzey sahillerine de yayılabileceği belirtildi. Türkiye'ye tatil planı yapmayı düşünenler tüm bu koşulları göz önünde bulundurmalı ve gerekli tedbirleri almalı.” ZİKA VİRÜSÜ Zika virüsü, hamile kadınlara bulaşması halinde bebeklerde nörogelişimsel bozukluğu ifade eden mikrosefaliye neden oluyor. Ateş, gözlerde kızarma, kusma, döküntü, baş, kas ve eklem ağrısı gibi belirtileri bulunan hastalığın özgün bir tedavisi ve önleyici aşısı bulunmuyor.