Çok sayıda iş insanı, ticaret ve meslek erbabı yetiştiren yaklaşık 12 bin nüfuslu Hacılar ilçesinin yaşayanları, çok çalışmaktan boş vakit bulamadıkları için, ilçede ikinci bir kahvehane açılamıyor. “Hacılar’da boş durana kötü gözle bakarlar” İlçedeki mevcut olan kahvehanenin de genelde hafta sonları açıldığını ve buluşma noktası gibi kullanıldığını söyleyen, kendisi de Hacılarlı olan Kayseri Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefaletleri Bölge Birliği Başkanı Mustafa Alan, “O kahveye de mobilyacılarımız, çalışanlarımız tatil zamanlarında ağırlıklı olarak uğrarlar ya da emekli arkadaşlarımız evde hanımının yanında duramadığı için gider. Bunun yanında belediyemizin 15 yıl kadar önce yaptırdığı bir sohbet salonumuz var. Çay var, günlük gazete var. Adı üzerinde sohbet salonu insanlar burada da günlük vaktini değerlendiriyor. Hacılar’da boş durmak ayıp yani iyi gözle bakmazlar. Ticari işi olmayanların kışın bile bağında, bahçesinde işi vardır. Kendisi iş yeri açamıyorsa bile fabrikası ya da iş yeri olan arkadaşlarımızın yanında çalışır. Birlik beraberlik var burada, çalışkanlık var. Bu irsi, genlerimizde var” diye konuştu. Kayseri Organize Sanayi Bölgesindeki fabrikaların sahiplerinin çoğunlukla Hacılarlı olmasını da çalışkanlıklarına bağlayan Alan, “Organize’deki fabrika sahiplerimizin yanı sıra, Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanımız Hacılarlı. Organize’de olduğu gibi küçük sanayi sitelerinde de Hacılarlılarımız iş yapıyorlar. Ticaret Odasının, Sanayi Odasının eski başkanları buralıydı. Şu anda Sanayi Odası Meclis Başkanı, Esnaf Odaları Birliği Başkanı Hacılarlı” dedi. “Kıraathaneye ilgisizliğin nedeni istihdamın fazla olması” Kayseri Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Yönetim Kurulu Tahir Nursaçan ise, “Hacılar insanı çalışkandır ve üretimi sever. OSB’nin gelişmesinde Hacılarlı hemşehrilerimizin katkısı küçümsenmeyecek derecededir. Üretim yapan ilçeler sıralamasında ilk 3 sıradadır. Kayseri üretimine ve istihdamına büyük katkı sağlıyor burası. Üretim meşakkatli bir iş malum. Bunu da bizim hemşehrilerimiz çok güzel bir şekilde başardı. Kıraathaneye ilgisizliğin sebebi de buralı iş insanının fazla olmasından kaynaklı olarak istihdam ve üretimdir. Kıraathaneyi işleten adam da müşterisi olmayınca mecburen kapatmak zorunda kalıyor. Ülkemizin gelişmesinde eğitim ve üretimin rolü büyük. Hacılar ilçemiz bu konuda örnek olduysa ne mutlu bize” ifadelerini kullandı. “İlçede tarımın olmaması sanayi üretimini geliştirdi” Bir başka Hacılarlı, Kayseri Sanayi Odası Meclis Başkanı Abidin Özkaya ise, 1970’lerden 90’ların sonuna kadar ilçede yaklaşık 15 tane kahvehane olduğunu, ancak zamanla ilçede meslek erbabı yetişmesine bağlı olarak kahve sayısının azaldığını söyledi. Bir iş insanı olarak gelinen durumun kendilerini memnun ettiğini dile getiren Abidin Özkaya, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hacılar’daki insanlar ekilir biçilir arazisi olmadığı için gözünü şehre doğru dikti. Bu zaman içinde yolculuğa düşmüş. 90’lı yıllarda çırak olarak girdikleri yerlerde patron olmuşlar. İlçede kurulan HES Kablo fabrikası da istihdamı artırmış ve meslek öğrenimi için okul olmuş. Oradan yetişen insanlar yan sektörlere atılmışlar. Böylece çok sayıda insan sanayiye atılmış; birinci nesil patron olmuş, arkadan gelenler de yönetici. Öncelikle kendi yakınlarını çalıştırmışlar. Bugün OSB’ye baktığımız zaman imalat yapan fabrikalarda Hacılarlı hemşehrilerimiz olduğunu görmekteyiz. Bu şekilde istihdam artınca da, zaman içinde gençler kıraathaneyi bırakmışlar. Tüm ilçelerimizin böyle olmasını isterim.” “Ortaöğretimin ve çıraklık eğitiminin başlaması ilçeyi geliştirdi” Bir başka Hacılarlı İncesu Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Halit Özkaya ise, Hacılar’da ortaokul eğitiminin başlaması ve sanayiye çırak olarak gidenlerin sayısının artmasının, ilçede sosyal gelişim adına ilk kırılmayı başlattığını kaydetti. Halit Özkaya, “Hacılar’da bir kısım gençler ortaokula bir kısım gençler de sanayiye çırak olarak gitti. Bir taraftan eğitim seviyesi yükseliyor, bir taraftan sanayide para kazanmanın keyfine varıyorlar. O zamanki belediye başkanı sanayiye gidenler için bedava otobüs kaldırıyordu. Sanayiye gidenler, okula gidenlere fark atmaya başladı. Sanayi kahvehane kültürünü zayıflattı. Eğitim ve sanayiye gidişler artınca kahvehane kültürü de bitmeye başladı. İnsanlar iş buldukça kahvehaneyi bıraktı. Sadettin Erkan diye bir arkadaşımız vardı Allah rahmet eylesin. HES kablonun kuruluşuna sebep oldu. Burası düzenli maaş alınabilen bir yer oldu. İnsanlar işe girebilmek için kapıda beklerdi. Artık mesleği olmayana kız vermez duruma geldiler. Hatta bir gün birisi geldi, ‘oğlum iki ay burada çalışsın da bir nişan işimiz var’ dedi. Öyle olunca ilçede boş insan kalmadı, kahveye de ihtiyaç duyulmaz hale geldi” ifadelerini kullandı. "Müşteri yoksa, kahve neden olsun" Sohbet salonunun müdavimlerinden Osman Kuş ise, “Müşteri bulamayınca ikinci bir kahve açılamıyor, bir tane bile çok geliyor. Çünkü insanlar çalışkan. En boş olanı da bağda, dağda. Ben de şahsen bağdayım. Kahve alışkanlığımız yok yani” dedi. “Kahve boş insan işidir” diyen Hacılar Aşağı Mahalle Muhtarı Yavuz Mutlu da, “Bir kahve hizmet veriyor, talep olmadığı için ikinci bir kahve hizmet veremiyor. Burada herkes iş güç sahibi; kahve boş insanların işidir diye düşünüyoruz, o yüzden rağbet görmüyor. Genç nüfus hep çalıştığı için kahveye talep olmuyor. Var olan kahve de çok küçük, on kadar masa var. Çay, kahve dışında bir şey yok. Genelde de emekliler oturuyor” şeklinde konuştu. İlçe hakkında Kayseri il merkezine uzaklığı 11 kilometre olan Hacılar ilçesi Kayseri'nin güneyinde, Erciyes Dağı eteklerinde kurulmuştur. Çok sayıda başarılı iş insanı ile bilinen ilçe, pek çok araştırmaya da konu olmuştur. Bunlardan en bilineni, Kurtuluş Cengiz’in; ‘Anadolu Sermayesinin Oluşumu: Kayseri-Hacılar Örneği, Yav İşte Fabrikalaşak’ adlı tez çalışmasının kitaplaştırılmış basımıdır. Cem Atakan - Ali Göç - Selma KaraKaynak: IHA