Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İstanbul'daki programı dolayısıyla ilk kez İstanbul'da gerçekleşen ve 3 saat süren Bilim Kurulu Toplantısı sonrasında tekrar yükseliş gösteren koronavirüs salgını ve özellikle İstanbul'da alınacak yeni tedbirlerle ilgili kritik açıklamalarda bulundu.
Bakan Fahrettin Koca'nın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle;
- Koronavirüs Bilim Kurulu'nun Ankara dışında toplanması sıradan bir olay değildir
- İstanbul'da vaka sayıları Türkiye'nin yüzde 40'ına ulaştı.
- Kovid-19 testi pozitif çıkan her 10 kişiden 4'ü İstanbul'da
- Salgınla savaşta disipline ve uzun süreli başarıya ihtiyacımız var.
- Artış, İstanbul'a günlük gidiş gelişlerin fazla olduğu illerde de yüksektir.
- İstanbul'da durumu kontrol altına alamazsak salgın baş edilebilir olmaktan çıkacaktır.
- Çözüme en çok ihtiyaç duyduğumuz konu toplu ulaşımdır.
- Virüs bir kişiden ortalama 3 kişiye bulaşıyorsa biz de hareketi ve teması 3'te 1'e indireceğiz.
- İstanbullulara sesleniyorum; testi pozitif çıkanlar, temaslılarını filyasyon ekiplerine eksiksiz bildirsin.
- Eğer hayatlarımızı kendimiz disipline kavuşturamazsak kurallardan çok daha ağır mecburiyetlerimiz olacak.
- İşverenlere sesleniyorum; esnek mesai sistemine geçiş için elinizden geleni yapın
- Mecburiyetiniz yoksa dışarı çıkmayın.
- Değerli İstanbullular, salgınla savaş tek başına kurumların gücüyle ve hastanelerle kazanılamaz. Gelinen noktada desteğinize hiç olmadığı kadar ihtiyacımız var.
- Zorunlu olmayan kutlama ve törenleri erteleyin. Salgınla savaşın bu aşaması disiplin istiyor.
- Sağlık hizmetlerinde sistemin tıkanmasına yol açacak bir sorunumuz yok.
- Mecburiyetiniz yoksa dışarı çıkmayın.
- Değerli İstanbullular, salgınla savaş tek başına kurumların gücüyle ve hastanelerle kazanılamaz. Gelinen noktada desteğinize hiç olmadığı kadar ihtiyacımız var.
- Zorunlu olmayan kutlama ve törenleri erteleyin. Salgınla savaşın bu aşaması disiplin istiyor.
- Sağlık hizmetlerinde sistemin tıkanmasına yol açacak bir sorunumuz yok.
- İstanbul'da bildiğiniz gibi sağlık alt yapımız çok güçlü. Ciddi bir yatak kapasitemiz söz konusu.
- İstanbul tüm yönetim birimleriyle harekete geçmiştir, kararlı bir şekilde bizimle beraber olursanız salgını geriletmeyi başaracağız.
- İstanbul'da servis yatak doluluk oranı yüzde 55. Yoğun bakım doluluk oranı yüzde 66. Bu erişkin yoğun bakım yatakları için.
28 Ekim koronavirüs rakamları
- Ağır hasta sayısı 1836 oldu, son 24 saatte 1662 kişinin Kovid-19 tedavisinin tamamlanmasıyla iyileşenlerin sayısı 319 bin 181'e yükseldi.
- Pandemi döneminin siyasi zemine çekilmesinin siyasilere bir şey kazandıracağına inanmıyorum.
İstanbul'da yatak doluluk oranları
- Özellikle son dönem bahsettiğim şekliyle Türkiye'nin ortalama vaka sayısının %40'ının İstanbul'da olduğunu söylemiştim ve her geçen gün ağır hasta sayımızın arttığını da biliyoruz.
- İstanbul'da bildiğiniz gibi sağlık altyapımız çok güçlü. Ciddi bir yatak kapasitemiz söz konusu. Özellikle son dönem 7 bine yakın yatak ilave söz konusu oldu. Yeni hastaneler devreye girdi.
- Şu dönemde bu anlamda bir sorun olmadığını söyleyebilirim. İstanbul'da toplam yatak sayımız 48 bine yakın, yoğun bakım yatak sayımız ise 9 bine yakın.
- Şu an İstanbul'da servis yatak doluluk oranımız %55. Yoğun bakım doluluk oranımız ise %66. Bu erişkin yoğun bakım yatakları. Solunum cihazları için dolunum oranı ise %33.
- 9 binin %34'ü şu an boş. Yani 3 bin yatağın boş olduğunu söyleyebilirim. Hem üniversite hastanelerimizle, hem vakıf hastanelerimizle, hem de özel sektörle görüşmeler yaptık.
- Özel sektör bundan sonraki süreçte özellikle %25'ini ayırmak şeklinde bir yaklaşım oldu. Ama bu vaka sayısının 2 veya 3 katına çıkması durumunda farklı tablolar karşımıza çıkabilir. Salgın sadece sağlık bakanlığının çözebileceği bir sorun değil.
- Kamu kurumları olarak, devlet olarak, bakanlıklar olarak üzerimize düşeni yaptığımızı ve yapmaya çalıştığımızı ifade etmek istiyorum.
- Vatandaşımızın da maske, mesafe ve temizlik noktasında çok hassasiyet göstermemiz, kalabalık ortamlara karışmamamız, eve de misafir almadan bu dönemde teması azaltan bir yaklaşım içerisinde olmayı önemle istiyoruz.
Sokağa çıkma kısıtlaması olacak mı?
Özellikle partiler anlamında, gece 12'den sonra müzikli ortamların yasaklandığını biliyoruz. Bunun daha erken saatlere çekilmesiyle ilgili Bilim Kurulu'nun bir önerisi oldu.
Önümüzdeki günler bu doğrultusunda İçişleri Bakanlığımız bir öneri yapmış olur.
İmamoğlu davet edilmedi iddiası
Bu toplantı bir pandemi toplantısı değildi. Bu toplantı bir İl Hıfzısıhha Kurulu toplantısı da değildi. Bu toplantı, sağlık teşkilatımızla ilçe sağlık müdürlerimizin ve başhekimlerimizin katıldığı İstanbul'un durumunu, hastane kapasitelerini ve filyasyonu değerlendirme toplantısıydı.
Bu 1 hafta boyunca İstanbul'da olmam nedeniyle devamında yerel yöneticiler dahil, üniversiteler dahil olmak üzere birtakım toplantıları da yapmak üzere de plan yapılmıştı.
İstanbul'da ilçe, belediye başkanlarıyla görüşüp Büyükşehir Belediye Başkanı'yla görüşmeme durumu olabilir mi?
Büyükşehir Belediye Başkanımız bu arada bir rahatsızlığı oldu. Tekrar geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
Aşı çalışmalarında son durum
- 16 yerli aşımızın çalışması devam ediyor. Bu aşılardan faz çalışmasına, insan çalışmasına çok yakın olan 3 tane aşı olduğunu daha önce söylemiştim. Bugün özellikle bizim ida dediğimiz deneysel araştırma laboratuvarımızı da bugün ziyaret ettim.
- Bu aşıların çalışmalarının yapıldığı bir yer. Hafta sonu için sterilize ve standardizasyon çalışmaları bitecek 1 aşı için. İstenen şekilde tamamlanırsa gelecek hafta muhtemelen ilk insan uygulamaları başlayabilir.
- Ama ondan önce 5 gün karantinaya alım süreci var ve bununla ilgili muhtemelen gelecek haftaya karantinaya alım süreciyle birlikte ilk insan uygulaması başlayacak.
Yurt dışından faz-3 çalışması yapılan iki aşı var. Serhat Hocam yakından takip ediyor. Ben genel olarak söyleyebilirim ki şu ana dek ciddi bir yan etki yok. Muhtemelen kasım sonunda bağışıklıkla ilgili bir bilgimiz olur.
Test sonuçlarının hızlı öğrenilmesi
Testlerin erken sonuçlanması son derece önemli. Erken sonuçlanmasıyla birlikte aynı gün filyasyonu yapmak istiyoruz. Eğer bunu gerçekleştiremezsek o zaman diliminde pozitif olabilme ihtimali olan kişini bulaştırdığı söz konusu olur. Bunun için başarılı olmak açısından öncelikle testlerin en erken dönemde sonuçlandırmamız gerekiyor. İstanbul'da da test kapasitesini çok artırdık. Şu an 60 binin üzerinde test yapıldı.
Şu an 37 saatten 27 saate inmiş durumda. Biz bunu ortalama 8-10 saate indirmek istiyoruz, numunenin alındığı zaman diliminden itibaren.
Bundan sonraki süreçte şöyle bir durum da söz konusu olacak: Numune alındığından itibaren 4 saatten sonra 20 saatlik zaman diliminde HES kodunda kısıt getirmiş olacak.
O dönem eğer ne kadar uzarsa, bulaştırılıcılığı söz konusu olduğu için, bu bulaştırılıcılığı azaltmak açısından, 4 saatten sonra 20 saat boyunca HES koduna riskli olarak işlenmiş olacak. O kişinin ulaşım ve benzeri seyahat dahil olmak üzere riskli görünerek kısıtlama yapılmış olacak.
Grip aşısı
Grip aşısı bir sonraki yılın aşısı, bir yıl önceden sipariş edilir. Dünyada aşı arzı %20 oranında arttı. Yani herkesin aşı yaptırma imkanı zaten mümkün olamaz.
Bizde ise bu anlamda 1 milyon 350 bin bir sipariş vermiştik. Bazı ülkelerin daha yüksek dozda aşı temin ettiği söylenir. Mesela Almanya: 26 milyon. Ama geçen yıl Almanya'nın yaptırdığı aşı 21 milyon. Yani %30'u geçmiyor.
İngiltere 30 milyon bu yıl temin etti. Ama geçen yıl İngiltere'nin temin ettiği aşı 25 milyon. Oran olarak %20. Biz 2.2 milyon temin ettik. Şimdi 3 milyonun üzerinde temin etme çabası içerisindeyiz.
Diğer ülkeler en fazla %30 artış şeklinde oldu. TEB ile ilgili söylediğiniz, ortada olmayan bir aşının olduğu ifade edildi, çok net söylüyorum. Bu aşıyla ilgili firmalarla başından beri görüşüldü ama ortada bir aşı yoktu. Ruhsatlı olan aşıyı herkes getirebilir. Türkiye'de ruhsatı olmayan aşıyı Halk Sağlığı alabilir. Ama ortada olmayan bir aşıyı pazarlamasınlar. Aşıyı elde etmek, temin etmek için de ilk günden itibaren yoğun bir çaba içerisinde olduğumuzu bütün vatandaşımız bilsin. Emin olun, parasına da bakmıyoruz.
Kimlere aşının yapılacağı konusuyla ilgili Ateş Hocam bilgiyi vermiş olsun. Elimdeki kağıt, kimlere öncelikle aşı yapılması gerektiğinin tespiti.
Bilim Kurulu Üyesi Ateş Kara: Grip aşısının üretimi genellikle eylül-ekim ayında planlanır. Aralık-ocak aylarında DSÖ ve ABD'nin ağırlıklı olarak belirlemesiyle hangi suçların olacağı öne çıkar. Ocak ayı gibi, en geç şubatta o suçlar firmalara teslim edilir. Geçen sene de, bu sene de tespitte gecikme oldu.
Türkiye'nin son 4-5 yıllık kullanımı 1 milyon doz civarında. Mart ayından itibaren daha fazla aşı için Türkiye''de de istekte bulunuldu.
Her ülkeye kendi istediği kapasitenin belli kısmı belli dönemler halinde geliyor. Türkiye'ye ilk gelen dozun 300 bin doz civarı geleceği söylenmişti. 380 bine artırıldı. Hastalığın karşılaşma riski, ağır geçirme ve kayıp olma riskine göre bir plan yapıldı. Çok çok yüksek riskliler ilk etapta belirlendi ve aşı onayı çıkan kişiler oldu. Gebeler vardır, gerçekten riskleri yüksektir. Bu dönemde onlar yok ama bir sonraki dönemde.
Kasım ayının ortasına-sonuna kadar aşının uygulanma şansı da var. Yaş birinci faktör. 65 üstü ve 2 yaş altı çok riskli. İlave hastalık ikinci faktör.
Bir sonraki basamakta riskin aşağıya inmesi söz konusu olacak. Aşılar geldikçe de bu şekilde ilerleyecek.
"Öncelikle sağlık çalışanlarımızı aşılayacağız"
En önce en hassas olanınızı korumanız gerekiyor. Doz gelecek ama elinize gelmeden zorunlu olarak böyle en hassaslara başlandı. Sağlık çalışanlarımızı aşılayacağız özellikle. Önümüzdeki hafta riskli alanda çalışan sağlık çalışanlarımızdan başlamış olacağız. Altı maddenin ilk 2'si sağlık çalışanları ile gebeler.
Bağışıklık haritasını 1.5-2 ay içerisinde sürekli tekrarlamak istiyoruz. Geçen hafta başlandı ve sanırım bağışıklık haritasıyla ilgili hane halkı tespit edilmişti. Gelecek hafta bitmiş olur. Hem genel hem de il il açıklamak mümkün olacak.
"12 bin Sağlık çalışanı alınacak"
-12 bin sağlık çalışanı alınacak. Burdan da bu müjdeyi vermiş olalım.
Okulların açılmasının vaka sayısına etkisi
Okullarla ilgili şu an ciddi bir artışın olmadığını biliyoruz. Toplumun genelinden farklı bir artış yok. Önümüzdeki günler salgının seyriyle birlikte diğer sınıfların kademli bir geçiş olması daha önce konuşulmuştu. Kademeli geçişin olup olmayacağı önümüzdeki dönem salgının seyri belirleyecek. İstanbul için şu an yeni bir kademe önerisinin olmadığını söyleyebilirim. Açılan sınıflarda da ortalamadan farklı bir durum yok. Tercihe bağlı ve 2+5 şeklinde bir eğitim sürüyor. Önümüzdeki haftalar Bilim Kurulu'nun kademelendirmeyi devam ettirme şeklinde bir önerisi yok.
